31 grudnia 2020 r. zakończył się okres przejściowy po wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (UK) z UE, tzw. Brexit. Główne zasady wystąpienia UK z UE określono w Umowie o wystąpieniu.

Jak obecnie traktowani są w Polsce obywatele UK?

Brexit spowodował, że co do zasady obywatele UK obecnie są traktowani pod względem pobytu i wykonywania pracy lub działalności gospodarczej w Polsce jak obywatele krajów trzecich (tj. spoza UE, EOG lub Szwajcarii). Gdy wjeżdżają do RP są uprawnieni do korzystania z ruchu bezwizowego przez maksymalnie 90 dni w 180-dniowym okresie. Dłuższy pobyt wymaga uzyskania wizy, a podjęcie pracy w Polsce – zezwolenia na pracę.

Jednak jeśli są beneficjentami Umowy o wystąpieniu, tj. spełniają określone warunki, to mogą przebywać, pracować i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce. Wyłączenie na dotychczasowych zasadach – tak jak obywatele państw członkowskich UE. Beneficjentami Umowy o wystąpieniu są obywatele UK oraz członkowie ich rodzin, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

• przebywali legalnie w Polsce przed zakończeniem okresu przejściowego, czyli przed 31 grudnia 2020 r.,
• zamieszkują w Polsce po 31 grudnia 2020 r.

Co trzeba zrobić, aby nabyć i zachować uprawnienia beneficjenta?

Aby nabyć i zachować uprawnienia beneficjenta Umowy o wystąpieniu, pobyt w Polsce na dzień 31 grudnia 2020 r. i 1 stycznia 2021 r. musi być nieprzerwany (tzn. z przerwami do 6 miesięcy w roku, z wyjątkami).

Beneficjenci Umowy o wystąpieniu mogą przebywać i wykonywać pracę w Polsce na dotychczasowych zasadach, tak jak obywatele UE. Dokumenty pobytowe wydane obywatelom UK i członkom ich rodzin zachowują swoją ważność tylko do 31 grudnia 2021 r. Do tego dnia mają czas na potwierdzenie nabytych praw do pobytu i pracy na terytorium RP i wymianę dokumentów pobytowych. Obowiązują 2 procedury potwierdzenia nabytych praw do pobytu i pracy na terytorium RP – osobiście w urzędzie wojewódzkim:

• jeżeli obywatel UK lub członek jego rodziny przed końcem okresu przejściowego uzyskał dokument pobytowy wydawany obywatelom UE lub członkom rodziny obywateli UE, musi złożyć wniosek o wydanie nowego dokumentu pobytowego (z adnotacją „Art. 50 TUE, Art. 18 ust. 4 Umowy Wystąpienia” – to wymiana posiadanego dokumentu) – do 31 grudnia 2021 r.,jeśli zaś nie uzyskał ww. dokumentu pobytowego lub nie złożył wniosku w tej sprawie, musi złożyć wniosek o zarejestrowanie pobytu lub wydanie dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu, wydanie karty pobytu oraz wydanie karty stałego pobytu – niezwłocznie po 1 stycznia 2021 r.

Niedopełnienie ww. formalności może skutkować karą grzywny

Brexit a pracownicy delegowani do pracy w Polsce

Obywatele UK, którzy byli delegowani do pracy w Polsce przed zakończeniem okresu przejściowego i chcą kontynuować pobyt w RP – mogą złożyć wniosek o wydanie nowego zezwolenie pobytowego – maksymalnie do 31 grudnia 2021 r. Do tego dnia ich pobyt w Polsce będzie uznawany za legalny. Zezwolenie jest wydawane jednorazowo na 5 lat i upoważnia do wykonywania pracy. Brexit spowodował, że po upływie 5-letniego, legalnego i nieprzerywanego pobytu na terytorium RP (też przed 1 stycznia 2021 r.) posiadacz takiego zezwolenia będzie uprawniony do złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt stały.

W każdym innym przypadku delegowanie obywatela UK od 2021 r. wymaga uprzedniego uzyskania właściwych zezwoleń, tj. zezwolenia na pracę, wizy czy zezwolenia na pobyt. Zezwolenie na pracę nie jest wymagane w razie delegowania obywatela UK, posiadającego prawo pobytu i uprawnionego do wykonywania pracy w państwie członkowskim. Powyższe nie dotyczy zwolnienia z obowiązku posiadania dokumentu legalizującego pobyt w Polsce w okresie delegowania.